Tijdens de tentoonstelling 'Mijn landschappen' in de Bogaard in Sint-Truiden zei collega Olaf Fieber hetvolgende
over Pieter:
Beste kijker
Misschien moet ik eerst verraden vanwaar ik Pieter Van der Aa ken? Want Sint-Truiden,
Pieters woonplaats en de porseleinstad Meißen in Duitsland, mijn thuisplek, liggen niet
direct zo kort bij elkaar, dat men elkaar bij de bakker, in een vereniging of bij de opening van
een tentoonstelling ontmoet, elkaar beter leert kennen, korter naar elkaar toegroeit, over
kunst begint uit te wisselen en een gemeenschappelijk kunstproject realiseert…
Het was een mix van nieuwsgierigheid en een Europees Comeniusproject die Pieter en zijn
vrouw op een mooie dag naar de wieg van Sachsen, naar Meißen bracht. Hier leerden we
elkaar kennen en vandaag zijn we vrienden.
Zo volgde ik hoe hij doorheen de jaren zijn thema’s vond, zoals leven en dood, licht en
schaduw, op en af. Hoe hij zijn omgeving, zijn landschap steeds analyseert, het observeert,
met discipline, wel overwogen, met rust en zijn doel altijd in de zoeker van de camera en op
het computerscherm. Ja, hij is een stille observator, een zoeker naar de kleine en grote
verhalen.
Vandaag zijn het de verlittekende ‘landschappen’ die door de reconversie van de mijnbouw
in Limburg ontstaan zijn. Door het sluiten van de mijnen, verbonden met talrijke ontslagen,
door het stilleggen van de ontginningen, zijn deze littekens ontstaan – bij mens en natuur.
Pieter Van der Aa maakt dit zichtbaar, creëert nieuwe landschappen en hij interpreteert.
Deze mijnlandschappen worden zijn landschappen. Hij kan zeggen ‘mijn landschap’.
‘Mijn’ een woord met veel betekenissen. Toont het niet hoe de natuur tikt? Een kunstmatig
gecreëerde aardoppervlakte wordt door de natuur heroverd. Natuur kan dus
gewelddadig/geweldig zijn. Natuurlijk kunnen landschappen bontgekleurd zijn, dat zijn ze
echter niet altijd, zoals de beelden van Pieter Van der Aa ons tonen. Overwegend zwart en
donker zijn ze. Niet zonder reden, want donkere monochrome beelden vertellen langzamer.
Stap voor stap vat het oog de finesse van wat belicht wordt. Kleuren zijn wonderbaarlijk,
maar soms storen ze, wanneer het om vormen gaat, structuren en contrasten. Wanneer
licht en schaduw in het middelpunt staan, geometrie met landschapsarchitectuur speelt,
wanneer het om het schilderachtige in de foto gaat, dan is zijn uitdrukkingsmiddel, zijn zijn
werktuigen de juiste keuze.
Volgens mij kunnen we door de gecreëerde landschapsbeelden van Pieter weer leren kijken.
Nemen we het volgende beeld eens even... Excuseer me dat ik vaak het begrip ‘beeld’
gebruik. Ik heb er soms moeite mee om het woord foto te zeggen, omdat het nu eenmaal
niet echt reine afbeeldingen zijn van wat men ziet, tenminste die indruk geven ze niet. Want
de haptische werking alleen al door het gebruik van mat papier en de daaruit volgende
werking van de kleurpigmenten, die aan houtskool herinneren, zorgen ervoor dat ik ze meer
als beelden/schilderijen waarneem. Ook weet ik dat hij met minutieuze detailarbeid, soms
dagen- tot maandenlang aan de computer zit en de gevoelens voor zijn landschappen, die hij
ervaren heeft, in zijn beelden laat binnenvloeien. Zacht, behoedzaam en met ontzag.
Laat ons het beeld met de drie kleine naaldboompjes eens wat beter bekijken. Alleen al de
opdeling van de vlakken. Grandioos. Horizontaal, verticaal – de opdelingsverhoudingen van
hemel en landschap van struikje tot restoppervlakte werden door hem bewust gekozen en
werden met zijn geschoolde oog opgevangen. Voor de waarnemer lijkt dit een toevalligheid
– het lijkt alsof dit landschap er zomaar op gekomen is. Vanuit het standpunt van het
landschap klopt dit, maar voor deze beelduitsnit klopt het met zekerheid niet. Hier komt het
geschoolde en geoefende oog van de fotograaf in het spel, concentratie en passie. Zoiets
verloopt niet in het voorbijgaan. Hier moet men zich met het landschap verbinden, erin
meegaan tot het zijn ‘mijn landschap’ is.
Voor mij is dit beeld helder gestructureerd en in scène gezet. Zou men het principe van
‘gulden snede’ nog niet erkend hebben, dan zou men er hier en nu over struikelen.
Aanschouwen we nu kort samen de inhoud van het beeld vooraleer u dit zelf mag doen. Niet
de grassen, de stengels, de twijgen en de bomen alleen – nee kijkt u preciezer – de
dauwdruppels, de reflecties. Kijkt u naar de verhalen die ze vertellen. Rechtstaand,
neergedrukt door de wind, door dier of mens in ‘dwanghouding’ gebracht. Observeer de
heldere en donkere gebieden. Aanschouw dit en alle andere beelden vierkante centimeter
per vierkante centimeter. Beleef zijn landschappen, uw landschappen, mijn landschappen.
Laten we nu samen deze tentoonstelling openen. Ik nodig u uit om contact te leggen met de
landschappen van de fotograaf Pieter Van der Aa en natuurlijk ook met de kunstenaar zelf.
Treed binnen in zijn wereld en ontdek de kleine dingen van het leven nieuw en als het goed
loopt… kan u binnenkort tegen het ene of andere landschap zeggen: ‘Dat is mijn landschap!’
Veel plezier!
Olaf Fieber
Kunstenaar
Leven en dood, licht en schaduw, op en af. Dat zijn de thema’s die Pieter Van der Aa doorheen de jaren zijn blijven
fascineren. Hij is een stille observator, een zoeker naar de kleine en grote verhalen. Hij analyseert het landschap
en observeert het met discipline, wel overwogen, met rust en zijn doel altijd in de zoeker van de camera en op het
computerscherm.
In zijn reeks ‘Mijn landschappen’ zien we de verlittekende ‘landschappen’ die door de reconversie van de mijnbouw
in Limburg ontstaan zijn. Door het sluiten van de mijnen, verbonden met talrijke ontslagen, door het stilleggen van
de ontginningen, zijn deze littekens ontstaan – bij mens en natuur. Pieter Van der Aa maakt dit zichtbaar, creëert
nieuwe landschappen en hij interpreteert. Deze mijnlandschappen worden zijn landschappen. Hij kan zeggen
‘mijn landschap’.
‘Mijn’ een woord met veel betekenissen. Toont het niet hoe de natuur tikt? Een kunstmatig gecreëerde aardoppervlakte
wordt door de natuur heroverd. Natuur kan dus gewelddadig/geweldig zijn. Natuurlijk kunnen landschappen bontgekleurd
zijn, dat zijn ze echter niet altijd, zoals de beelden van Pieter Van der Aa ons tonen. Overwegend zwart en donker
zijn ze. Niet zonder reden, want donkere monochrome beelden vertellen langzamer. Stap voor stap vat het oog de
finesse van wat belicht wordt. Kleuren zijn wonderbaarlijk, maar soms storen ze, wanneer het om vormen gaat,
structuren en contrasten. Wanneer licht en schaduw in het middelpunt staan, geometrie met landschapsarchitectuur
speelt, wanneer het om het schilderachtige in de foto gaat, dan is zijn uitdrukkingsmiddel, zijn zijn werktuigen
de juiste keuze.
De gecreëerde landschapsbeelden van Pieter leren ons weer ‘kijken’. Het zijn namelijk niet echt reine afbeeldingen
van wat men ziet, tenminste die indruk geven ze niet. Want de haptische werking alleen al door het gebruik van mat
papier en de daaruit volgende werking van de kleurpigmenten, die aan houtskool herinneren, zorgen ervoor dat de
kijker ze meer als beelden/schilderijen waarneemt.
Met minutieuze detailarbeid, laat hij de gevoelens, die hij voor zijn landschappen ervaren heeft, in zijn beelden
binnenvloeien. Zacht, behoedzaam en met ontzag. In veel beelden valt de opdeling van de vlakken op. De horizontale
en verticale opdelingsverhoudingen van hemel en landschap, van struikje tot restoppervlakte werden door hem bewust
gekozen. Voor de waarnemer lijkt dit een toevalligheid – het lijkt alsof dit landschap er zomaar op gekomen is.
Vanuit het standpunt van het landschap klopt dit, maar voor deze beelduitsnit klopt het met zekerheid niet. Hier
komt het geschoolde en geoefende oog van de fotograaf in het spel, concentratie en passie. Zoiets verloopt niet in
het voorbijgaan. Hier moet men zich met het landschap verbinden, erin meegaan tot het zijn ‘mijn landschap’ is.
De beelden nodigen uit om de grassen, de stengels, de twijgen en de bomen te aanschouwen. Maar, kijk preciezer.
Ontdek de dauwdruppels, de reflecties, de verhalen die ze vertellen. Rechtstaand, neergedrukt door de wind, door
dier of mens in ‘dwanghouding’ gebracht. Observeer de heldere en donkere gebieden. Aanschouw dit en alle andere
beelden vierkante centimeter per vierkante centimeter. Beleef zijn landschappen, uw landschappen, mijn landschappen.
Treed binnen in zijn wereld en ontdek de kleine dingen van het leven nieuw en als het goed loopt… kan u binnenkort
tegen het ene of andere landschap zeggen: ‘Dat is mijn landschap!’
Olaf Fieber
Kunstenaar
